بلاکچین یک فناوری انقلابی و تحول گرا است که موضوع مهمی در دنیا به شمار می‌رود و همانطور که در دنیا مورد توجه قرار گرفته، در کشور نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه بود و باید به بلاکچین توسط بخش دولتی و خصوصی توجه شود.
برای شناخت و درک بهتر این دانش جدید و جایگاه بلاکچین در ایران به سراغ یکی از محققان و کارشناس این حوزه رفتیم. سینا استوی بعنوان یکی از فعالان و محققان تکنولوژی بلاکچین در کشور شناخته می شود و تلاش های زیاد و گسترده ای به منظور توسعه این فناوری در ایران انجام داده است…
در ادامه، گفتگو ما با مهندس سینا استوی فعال حوزه بلاکچین را می خوانید.
علت ظهور فناوری بلاکچین و بخصوص رمزارزها چیست؟
بلاکچین (Blockchain) در واقع یکی از فناوری‌های قدرتمند امروز است که هم‌اکنون به دلیل پشتیبانی از رمزارزها در کشورمان بر سر زبان‌ها افتاده است، ولی باید به این نکته توجه داشته باشید که فناوری بلاکچین در سایر حوزه‌های نوآورانه دیگر نیز تاثیرگذار بوده و بسیاری از روش‌های حل مسائل قبلی را متحول کرده است.
افراد بسیاری تصور می‌کنند که فناوری بلاکچین اساسا یک فناوری مرتبط با رمزارزهایی نظیر بیت‌کوین است. البته باید به یک واقعیت نیز اشاره داشته باشیم که رمزارزها بدون فناوری بلاکچین با چالش‌های بسیاری مواجه می‌شوند و حتی در صورت نبود بلاکچین می‌توان گفت موجودیت آن‌ها به خطر می‌افتد. اما با تمامی این تفاسیر، بلاکچین یک فناوری مستقل است که در بسیاری از حوزه‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
در این فناوری، هر بلاک بیانگر تعدادی پرونده یا سابقه معاملاتی است که زنجیره‌ای با یک تابع هش (Hash Function) تمامی آن‌ها را به یکدیگر مرتبط می‌سازد. هر سابقه معاملاتی در زمان ایجاد خود توسط یک شبکه توزیع شده از کامپیوترها تایید و به ورودی قبلی در بلاک پیوند می‌خورد که در نهایت ساختار بلاکچین را تشکیل می‌دهد.
هم اکنون اینترنت در سراسر جهان گسترش یافته است و تمام افراد با استفاده از اینترنت با یکدیگر در ارتباط هستند. در نتیجه نسخه جدید از پول باید بر پایه اینترنت شکل می‌گرفت. بر همین اساس تمامی این تفکرات و ایده‌ها دست به دست هم دادند تا نهایتا رمزارزها به عنوان یک شکل جدیدی از پول به جهان معرفی شدند.
ایده شکل‌گیری یک واحد پولی دیجیتال به دهه 1990 و شرکت DigiCash بازمی‌گردد. در واقع با این وجود که بسیاری از افراد DigiCash را به عنوان قدیمی‌ترین رمزارز می‌دانند ولی در اصل پول دیجیتالی که دیوید چام (David Chaum)آن را به عنوان ارزی دیجیتالی ایجاد کرد با چیزی که امروزه با نام رمزارز معروف شده است تفاوت زیادی دارد.
در واقع هدف اصلی DigiCash فراهم کردن بستری برای استفاده بانک‌ها از علم رمزنگاری جهت انتقال پول بود. به نوعی رمزارزها به این دلیل شکل گرفتند تا افراد با دنیای دیجیتال همراه باشند و در شکلی جدید، روند انتقال پول و سرمایه را ادامه دهند.
با توجه به اینکه سایر کشورهای جهان به سمت رمزارزها رفته اند، علت اینکه در ایران تاکنون به جایگاه و کارکردهای آن توجه نشده چیست؟
استفاده از رمزارزها تنها در ایران نیست که به رسمیت شناخته نمی‌شود، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان وضعیت آن‌ها نیز بدین گونه است. از آنجایی که یکی از مهمترین ویژگی رمزارزها غیر متمرکز بودن آن‌هاست، عدم کنترل رمزارزها توسط دولت‌ها و ناشناس بودن مالکین؛ بیشتر دولت ها رمزارزها را به عنوان یک عامل ایجاد بی‌ثباتی در نظام پولی کشورها و افزاینده جرایمی نظیر قاچاق مواد مخدر و پولشویی می‌دانند.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده در سال 2018 میلادی، بیش از 7هزار مورد پولشویی با استفاده از رمزارزها در دنیا به ثبت رسیده بود که تنها هزار مورد آن در کشور ژاپن رخ داده است.
کشورمان نیز از این قاعده تا به امروز مستثنی نبوده . البته طی چند هفته گذشته خبرهایی از سوی بانک مرکزی مبنی بر استفاده از رمزارزهایی نظیر بیت‌کوین جهت داد و ستد و پرداخت هزینه‌ها با استفاده از رمزارزها مطرح گردید است. در این میان باید منتظر واکنش‌ها و تصمیمات بعدی بانک مرکزی در جهت نحوه خرید و فروش رمزارزها و قوانین آن‌ها در کشور باشیم.
کشور در شرایط تحریم ها به سر می برد، با توجه به این موضوع، چنین ارزهایی چه کاربردهایی خواهند داشت؟
از جمله مواردی که می‌توان در مورد آن با دقت و اطمینان کامل صحبت کرد، بحث دور زدن تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده علیه ایران است. در صورتی که استخراج رمزارزها در ایران صورت پذیرد، با فروش آن‌ها به بازار جهانی و در نهایت تبدیل آن‌ها به دلار می‌توان برای کشور ارز آوری داشت و در این میان اشخاص می‌توانند داد و ستد مالی با سایر کشورها و با استفاده از درآمد خود را داشته باشند.
در نهایت، به دلیل عدم امکان ردیابی رمزارزها، هیچ دولتی نمی‌تواند افراد را تحریم نموده و یا به کشورهای تحت تحریم اعمال فشار داشته باشد.
علت مخالفت با چنین امکاناتی و این نوع کسب و کارها را در چه مواردی می‌توان بررسی کرد؟
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، دولت‌ها نمی‌توانند تراکنش‌های صورت گرفته با استفاده از رمزارزها را بر روی بلاکچین ردیابی نمایند و به نوعی امکان دخل و تصرف وجود ندارد. در این میان، تصور دولت‌ها بر این است که رمزارزها می‌توانند به عنوان یک عامل ایجاد بی‌ثباتی مالی و پولی در یک کشور محسوب گردند.
اما باید این نکته را خاطر نشان کنیم که تنها استفاده رمزارزها این موارد نیست و کاربردهای بسیار بیشتری نظیر حذف مرزهای جغرافیایی و کاهش میزان استفاده از کاغذ جهت چاپ پول و … دارد. در حال حاضر نیز می‌توان از رمزارزها در جهت دور زدن تحریم‌ها و بی اثرکردن تحریم های استفاده کرد تا چرخه اقتصادی کشور عزیزمان ایران مانند سابق در حال گردش باشد.
عموم مردم تنها نام این ارزها را شنیده اند، بعنوان یکی از پیشگامان توسعه این فناوری در کشور، برای فرهنگ سازی در بین مردم چه پیشنهاداتی دارید؟
موضوع مهمی که باید ابتدا مورد توجه قرار گیرد، موضوع آشنایی کامل افراد با رمزارزها و مکانیسم عملکرد آن‌ها است. در صورتی که افراد با این روند و شکل فعالیت شان آشنا شوند، قطعا می‌توانند در این خصوص تصمیمات لازم را اتخاذ نموده و با دیدگاهی باز و مشخص وارد بازار رمزارزها شوند.
در ابتدا شناخت بازار و حوزه رمزارزها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که در صورت تحقق این مسائل، افراد قطعا می‌توانند تصمیم درست بگیرند و در این حوزه با دیدی باز ورود نمایند. بهترین فرهنگ‌سازی در این زمینه در شرایط کنونی، آموزش است و داشتن دانش در یک حوزه جهت سرمایه‌گذاری، بسیار ضروری است.
قدرت و مزایایی رواج این نوع ارزها در سطح ملی و بین المللی چیست؟
بهره‌مندی از دارایی‌های دیجیتالی و شکل‌گیری یک نظام اقتصادی مبتنی بر رمزارزها می‌تواند ویژ‌گی‌های مثبت بسیاری داشته باشد. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
۱. دارایی‌های دیجیتالی مانند رمزارزها همانطور که اشاره داشتیم، از امنیت بیشتری نسبت به پول‌های کاغذی یا در اصطلاح “فیات” برخوردارند و افراد در هر کجای دنیا می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.
۲. قدرت مبادله رمزارزها به مراتب بسیار بیشتر از پول‌های کاغذی است و افراد می‌توانند به راحتی اقدام به انتقال آن‌ها از کشوری به کشور دیگر نمایند.
3. رمزارزها می توانند باعث از بین رفتن بروکراسی‌های اداری شوند و در هزینه های جاری نهادهای مالی نیز صرفه جویی گردد.
4. در نهایت با استفاده از رمزارزها می‌توان یک هم آمیختگی فرهنگی و سیاسی میان جناح‌های مختلف در سراسر جهان ایجاد نمود. در واقع، رمزارزها می‌توانند با شکل دادن یک نظام مالی یکپارچه و به دور از درگیری‌های فرهنگی، عقیدتی،سیاسی و اجتماعی یک زمینه‌ای برای شکل‌گیری یک آرمان شهر بدون تعارض و تضاد فراهم نمایند.
اگر فناوری بلاکچین وهمچنین استفاده از رمزارزها در کشور رواج پیدا کند، چه تحولی در شبکه بانکی و مبادلات تجاری ایران صورت خواهد گرفت؟
اعتقاد دارم اگر دولت‌ها و قانون‌گذاران کشور در این حوزه ورود کنند، امکان تبادلات بین‌المللی بدون دخالت بانک‌ها افزایش و در نتیجه میزان تورم در زمینه‌های مختلف به شدت کاهش می‌یابد. در نهایت ارزش ریال بیش از پیش در سراسر جهان با رشدی بسیار مناسب روبرو خواهد شد.
عوامل نوسانات قیمت در بازار رمزارزها در چیست؟
یکی از عوامل عمده نوسانات قیمت رمزارزها و شرایط کنونی بازار رمزارزها که گاها با نوسانات شدیدی همراه است، میزان عرضه و تقاضاست. هرچقدر میزان عرضه کمتر و یا محدود تر باشد، رشد و نوسانات قیمت رمزارزها بسیار بالا خواهد بود. زیرا با کمترین میزان تقاضا به دلیل محدودیت مذکور می‌تواند سبب تغییرات بسیار بالایی گردد.
باید گفت رمزارزها وابسته به دولت‌ها و تصمیمات سیاسی نیستند و دلیل اصلی امکان اعتماد و تغییرات آن‌ها برای افراد نیز همین موضوع است. در طی سال ها مشخص شده است که اگر تصمیمات سیاسی در این موارد تاثیرگذار باشند، قطعا با آسیب‌هایی جدی روبرو خواهیم شد و امکان هر اتفاقی برای ارزش سرمایه وجود خواهد داشت.
